Her ulus-devlet vatandaşları için bir ulusal kimlik oluşturma gereğiyle tarih eğitimi verir./ Each nation-state teaches history according to necessities of forming national identities for its citizens.

BİR GÖÇ İKİ FARKLI TARİH YAZIMI: ÖZBEKLERİN VE KAZAKLARIN ON BEŞİNCİ YÜZYILDAKİ GÖÇÜ 

Tarih eğitiminin gelecek kuşakları eğitmene kritik bir rolü vardır. Her ulus-devlet vatandaşları için bir ulusal kimlik oluşturma gereğiyle tarih eğitimi verir. SSCB’nin dağılışının ardından Yeni Sovyet İnsanı ortak kimliğinin gözden düşmesiyle, yeni bağımsızlığını kazanan Orta Asya cumhuriyetleri vatandaşları için farklı kimlik arayışlarına yöneldiler. Sovyet döneminde tarihyazımı çizili sınırlar içindeki topraklarla sınırlıydı. Ancak ortak geçmiş günümüz sınırları tarafından sınırlandırılamaz. Kazak ve Özbek halkları içinde bazı kavimler ortaktır, çünkü on beşincei yüzyıldaki kitlesel göçlerle gelmişlerdir. Geçmişlerini nasıl kavradıkları ve bu göçü nasıl değerlendirdikleri bugün inşa etme ihtiyacı duydukları ulusla ilintilidir, ki bu da tarih ders kitaplarında kendini gösterir.  Ders kitapları, görece kapalı bir alanda yer aldıklarından, eğtimle ilgili siyasi gereksinimlerin işaretlerini burada daha açıklıkla çözümlenebilir. Bu nedenle bu çalışma belli bir göç sürecinin Kazakistan ve Özbekistan tarihyazımında nasıl değerlendirildiğini karşılaştırmayı amaçlıyor. Özbekistan günümüz Özbekistan sınırları içindeki uygarlıkların yaptıklarını vurgulamaktadır. Bu çerçevede Timuriler yüceltilmektedir, oysa yüz yıl sonra göç eden “Özbek” kavimleri onları uzaklaştırdılar. Bu çapraşık durum göçer Özbeklere karşı, Özbeklerden önce günümüz Özbekistan’ında yaşayan yerleşik uygarlıkları lehine çözülmüştür. Kazakistan’da bu göç, günümüz siyasi vizyonlarına paralel olarak, göçer Avrasya hanlıklarını yüzeltmek için olumlu olarak değerlendirilmektedir. Anahtar Kelimeler: Özbekistan, Kazakistan, Göç, Tarih Eğitimi. Yunus Emre GÜRBÜZ

Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/5 Spring 2013, p. 321-329, ANKARA-TURKEY

ONE MIGRATION, TWO DIFFERENT HISTORIOGRAPHIES: THE MIGRATION OF THE UZBEKS AND KAZAKHS IN THE 15TH CENTURY* 

History education has a crucial role in training the future generations. Each nation-state teaches history according to necessities of forming national identities for its citizens. After the dissolution of the USSR, following the fail demise of the common identity, New Soviet Man, newly independent Central Asian states moved to find distinct national identities for their citizens. During the Soviet period the historiography was based on territoriality within the driven borders. The common past, however, cannot be delimited to contemporary borders. Kazakh and Uzbek peoples consist of some similar tribes, because they had arrived as a result of massive migrations in the 15th century. The comprehension of their past and the differences in evaluating this migration is related to their recent needs of constructing a nation, which is manifested in their history textbooks.  Textbooks present a rather secluced sphere, where the signs of political needs on education can be more clearly analyzed. Thus, this study aims to compare the evaluation of a certain migration process in the historiography of Kazakhstan and Uzbekistan through text analysis in history textbooks. Uzbekistan underlines the deeds of settled civilizations in recent Uzbekistan. Here the Temurids are being glorified, although a century later with the migrating “Uzbek” tribes pushed them away. This controversial case is solved against the nomadic Uzbeks, in favor of pre-Uzbek settled civilizations of recent Uzbekistan. In Kazakhstan this migration is evaluated positively in glorifying the legacy of Eurasian nomadic khanates parallel to their modern, political vision for Eurasia.  Yunus Emre GÜRBÜZ

UNE MIGRATION ET DEUX ANALYSES HISTORIOGRAPHIQUES : MIGRATION DES UZBEKS ET DES KAZAKHS AU XVème SIECLE.

L’apprentissage de l’histoire joue un rôle prédominant dans l’enseignement aux générations futures. Chaque Etat-Nation enseigne l’histoire au gré des nécessités de la formation de l’identité nationale de ses citoyens. Après la dissolution de l’Union Soviétique, s’ensuit la disparition de l’identité commune, l’apparition d’un ‘Homme Soviétique Nouveau’ et les états d’Asie Centrale récemment indépendants progressent vers le pouvoir de disposer d’identités nationales distinctes pour leurs citoyens. Au cours de la domination russe, l’histoire s’était construite sur les bases de frontières imposées. Cependant ce passé commun ne se limite pas à ces frontières imposées. Les Kazakhs et les Ouzbeks sont constitués par des tribus diverses qui trouvent leur origine au sein des migrations massives du XVème siècle. La compréhension de leur passé et des différences en vue d’évaluer la migration est liée aux récents besoins de construire une nouvelle Nation qui se manifeste dans les livres d’histoire. La comparaison des analyses d’un processus de migration spécifique dans l’histoire du Kazakhstan et de l’Ouzbékistan s’éclaire à la lecture des textes des ouvrages d’enseignement de l’histoire. L’Ouzbékistan insiste sur les actions des civilisations en place dans le pays récemment. On glorifie les actions des Timourides même si un siècle plus tard la migration Ouzbek les a chassé du pays. Cette analyse, la plus controversée trouve une solution en gommant les populations Ouzbeks nomades au profit des populations pré-Ouzbeks sédentaires du pays. Au Kazakhstan on analyse positivement la migration en insistant sur l’héritage des populations Khanates nomades d’Asie et d’Europe parallèlement à une perspective politique moderne en Eurasie. Yunus Emre GÜRBÜZ